دانشگاه ، d.mojab@modares.ac.ir
چکیده: (2820 مشاهده)
چکیده
امروزه در اغلب نظامهای حقوقی جهان، در پیِ دگرگونیهای بنیادین قانونی و تحت تأثیر یافتهها و آموزههای نوین در عرصه مسؤولیت جنایی، ضرورت احراز شرایط و اوصاف پیشینی و مقدّم بر التزام شخص به تحمّل عواقب رفتار مجرمانه، مورد تأکید قرار گرفته است؛ بر این پایه است که در مواد قانونی متعدد ـ بهتصریح یا بهتلویح ـ از ضرورت آگاهی و اراده(علم و عمد) یاد شده است. در این میان، توجّه ویژه به اراده و مؤلفههای اساسی آن یعنی درک، سنجش، خواست درونی و تنفیذ، و نیز تحلیل اثر ایراد خدشه بر هر یک از آنها در حوزه موانع تحقّق مسؤولیت جنایی، ضروری است.
در روند تکوین رفتار ارادی، بههم پیوستگی نظاممندی بین مؤلفههای آن مشهود است. ایراد خلل به هر مؤلفه از مؤلفههای مذکور، رفتار ارتکابی را از اتصاف به وصف ارادی خارج میکند؛ در حقیقت، ایراد خدشه به مؤلفه یا مؤلفههایی از اراده، زوال تام یا نسبی مسؤولیت جنایی را در پی خواهد داشت. اثبات وجود اراده در همه جرایم، خواه عمدی یا غیر عمدی، ضروری است و این موضوع بیش از آنکه جنبه قانونی داشته باشد، جنبه طبی ـ تخصصی دارد. برداشت مُجمل قانونگذار کیفری از مفهوم اراده و تعبیر کلّی وی در این زمینه از چالشهای مهم قانون مجازات اسلامی در بخش مسؤولیت جنایی است.
روش تحقیق در این پژوهه، توصیفی ـ تحلیلی است و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، تلاش میشود ضمن تبیین ماهیت و اهمیت اراده، رویکرد قانونگذار در این رابطه مورد بررسی و نقد واقع شود.
واژگان کلیدی: اراده، اهلیت جنایی، مسؤولیت جنایی، موانع تحقّق مسؤولیت جنایی
نوع مقاله:
پژوهشی کیفی |
موضوع مقاله:
حقوق کیفری و جرمشناسی دریافت: 1400/8/17 | پذیرش: 1400/8/10 | انتشار: 1400/8/10